محمد ملاحسینی: روستای هجیج از توابع بخش نوسود شهرستان پاوه در استان کرمانشاه است و در درهای زیبا و در جنگلی انبوه قرار گرفته است
این روستا از جمله پرجاذبهترین نقاط استان کرمانشاه و از مناطق دیدنی اورامانات است و در 25 کیلومتری شهرستان پاوه قرار دارد.
روستای هجیج یکی از روستاهای پلکانی است با کوههای سنگی، مناظرسرسبز، چشمههای خروشان و مسیر پرپیچ و خم که چشم هر بینندهای را به خود معطوف میکند، به طوری که علاوه بر گردشگران، همواره هنرمندان خوش ذوق را به سمت خود میکشاند.
به علت کمبود زمین، پشت بام هر منزلی حیاط منزل پشتی محسوب میشود، طبعاً محل بازی بچهها و تفرجگاه والدین است.
مجموعه روستای هجیج یکی از شگفت انگیزترین روستاهای جهان است با مجموعهای از خیابانهای نیمدایره و ردیف ساختمانهای یک رو به دره عمیق و رودخانه زیبای سیروان.
خانههای هجیج همگی از سنگ و اغلب به صورت خشکه چین و پلکانی ساخته شده، به گونهای پشت بام هر خانه، حیاط خانه دیگری است.
بارش نزولات جوی مناسب به ویژه برف در فصل سرد سال و باران در بهار و پاییز موجب سرسبزی و طراوت روستا و مناظر اطراف آن شده است.
یکی از ویژگیهای منحصر به فرد مردمان این روستا خود کفایی در تمامی مایحتاج روزانه است به گونهای که از گیوهبافی که پایپوش مردمان مناطق کرد نشین است گرفته تا لباسهایی سنتی بافته شده از پشم ورنگ طبیعت، تا تهیه خوراک و مایحناج خوردنی و هر آنچه که نیاز زیستن در رفاه باشد که این همه تلاش، کوشش، ذوق و هنر ریشه در فرهنگ، باور و توانمندی آنان دارد.
یکی از جاذبههای قابل توجه این روستا وجود امامزاده سید عبیدالله فرزند امام موسی کاظم (ع) است که اهالی منطقه از آن به نام کوسه هجیج یاد می کنند و بسیار مورد احترام آنهاست.
در نزدیکی روستا چشمه خروشانی وجود دارد که آب آن به رودخانه سیروان میریزد، این چشمه عجیب که به مانند آبشاری از دل کوه بیرون میآید به چشمه بل معروف است، خروشانی آن به گونهای است که در هیچ فصلی از سال آب آن کم نمی شود و متخصصین و محققین آب آن را به عنوان یکی از بهترین آب معدنیهای دنیا شناختهاند.
روستای هجیج با اقلیمی معتدل و کوهستانی، در بهار و تابستان آب و هوای مطبوعی دارد و در پاییز و زمستان سرد است. رودخانه سیروان از نزدیکی این روستا عبور میکند.
مردم روستای هجیج به زبان کردی و لهجه هورامی سخن میگویند، مسلمان و پیرو مذهب اهل تسنن هستند.
مراتع سرسبز و حاصلخیز به ویژه در اطراف رودخانة سیروان، باعث رونق دامداری در این روستا شده است. کشک، شیر، دوغ، روغن حیوانی و کره از مهمترین فرآوردههای لبنی این روستا میباشد. نگهداری و پرورش انواع طیور در این روستا رواج دارد.
حواشی رودخانه پرآب و تماشایی سیروان که از نزدیکی روستا عبور میکند به ویژه در بهار و تابستان با سرسبزی، طراوت و زیباییهای کمنظیر، یکی از تفرجگاههای زیبای روستای هجیج محسوب میشود.
درختان بلند پیرامون روستا همراه با گیاهان خودرو و گلهای رنگارنگ دامنهها، به خصوص در بهار و تابستان چشماندازهای طبیعی بسیار زیبایی را پدید میآورند.
ارتفاعات شاهو که بخشی از رشته کوههای زاگرس به شمار میرود، طبیعت زیبا و بکری دارد که همراه با مراتع و چراگاههای سرسبز از جمله پیاز دول میشا و گاول و نیز انواع گونههای گیاهی به ویژه گیاهان دارویی همانند گل گاوزبان، ختمی، گون و شنگ، در زمره زیباترین نواحی استان کرمانشاه به شمار میآید. تنوع جانوری این ارتفاعات نیز از جمله خرس، شغال، گرگ و روباه جالب توجه است.
در دامنه ارتفاعات شاهو چشمههای فراوانی وجود دارد که بخش اعظم آب زراعی و آشامیدنی شهرها و روستاهای پیرامون خود را تأمین میکنند.
آبشار زیبای بل، که در نزدیکی روستای هجیج قرار دارد، از جمله آبشارهایی است که آب آن خواص درمانی دارد.
از دیگر جاذبههای روستای هجیج بناهای خانقاه، چله خانه و عبادتگاه کوسه است. این بنا از سنگ است و داخل آن با گل اندود شده است. در داخل این عبادتگاه ستونهای چوبی نیز وجود دارد.
خانقاه دراویش قادریه از دیگر بناهای دیدنی روستای هجیج است که در آن به ذکر و سماع میپردازند.
یکی از مهمترین مراسمی که در این روستا برگزار میشود مراسم ذکر و سماع دراویش طریقت قادریه میباشد.
موسیقی مورد علاقه مردم روستای هجیج شنیدن نوای سوزناک شمشال است. این ساز یکی از انواع سازهای بادی است و شبیه نی میباشد که همراه با آوازهای سوزناک و گیرا نواخته میشود. در مراسم مختلف به خصوص در سوگواریها و مراسم حماسی نیز از این ساز استفاده میشود.
مسجد مرکزی روستای هجیج نمونه کاملی از معماری کهن ایرانی است با ستونهای چوبی و تزئینات زیبای کنده کاری و در و پنجرههای استادانه که توسط نجارانی ساخته شده که خود را از نسل همان هنرمندی میدانند که همراه کوسه هجیج به این مکان آمده اند و به همین گونه آهنگ هنرمند روستا خود را از نسل یاران آن مرد می داند و همچنان به ساخت وسایلی که لازمه زندگی مردم اورامان است میپردازند.
اورامی هجیج که یکی از اصیل ترین لهجهها به شمار می آید قرابت زیادی با زبان اوستایی و پهلوی دارد . به طوری که اگر متنی از پهلوی را برای یک اورامی زبان بخوانند لغات بی شماری از آن را می تواند دریابد.
ولی آنچه بیشتر در زبان اورامی چشمگیر است نزدیکی این زبان با فارسی است که در وهله اول سخت بیگانه و غیر قابل لمس به نظر می آید چون کلمات اصیل فارسی آنچنان با زیر و زبر لهجه کردی آمیخته است که تا گوش به آن آشنا نشود نمی توان این نزدیکی را دریافت.